milanbagale

एकीकृत बस्ती/छरिएकाे जिन्दगी

देशका कुना र कन्दरामा छरिएर बसेका स–साना घरबस्ती देख्दा मनमा स्वाभाविक प्रश्न उठ्छ– मान्छे यति विधि कसरी छरिन सक्छ? के बोटविरुवा फिँजिए झैं मान्छे फिँजिन सक्छ? नेपाली मानिसको जरो के हो? यस्तो जरो खोज्दै जाँदा दाङ, मुस्ताङ, कैलाली र कपिलवस्तुमा पुगिन्छ। नेपाल सरकारको संस्कृति नीति, २०६८ मा लेखिएको छ ‘आजभन्दा दुई अढाई लाख वर्ष अघिको प्रारम्भिकContinue reading “एकीकृत बस्ती/छरिएकाे जिन्दगी”

Rate this:

पुस्तक अंश : आवाजी द्वीपका ग्रामीण बजारबस्तीको पुनर्निर्माण

आवाजी द्वीप र ह्योगो प्रान्तको दक्षिणी भागमा अवस्थित कोबे शहरको बिचमा सेतो अन्तरसागरको ४ किमि चौडा ‘आकाशे जलाशय’ रहेको छ। सन् १९९८ मा करिब ३९०० मिटर लम्बाइको झोलुङ्गे पुलले कोबे र आवाजीलाई स्थलमार्गसँग सिधा जोडेको हो। जापानको प्राचीन मिथकमा सबैभन्दा पहिले सृष्टि भएको भूमि यही आवाजी द्वीप हो। यो टापुमा भूकम्पको ‘नोजिमा दरार’ दौडन्छ रContinue reading “पुस्तक अंश : आवाजी द्वीपका ग्रामीण बजारबस्तीको पुनर्निर्माण”

Rate this:

सिंहदरबार बाहिरका बेञ्च…

सिंहदरबारभित्र मर्यादा मक्किएका कुर्सीहरु छन् । सिंहदरबारबाहिर फट्टा उप्किएका बेञ्चहरु छन् । सर्वोच्च अदालतको ढोकामा ‘बार’ र ‘बेञ्च’ को झगडा चल्दै गर्दा सिंहदरबारको पश्चिमी ढोका बाहिरको रेलिङ र बेञ्चका पनि कुरा गरौं । काठमाडौँको भद्रकालीदेखि सिंहदरबार पश्चिम गेटसम्मको सडकपेटीमा हिँड्नुभएको छ? मूल सडक दायाँबायाँ बनाइएको यो काठमाडौँकै नमूना सडकपेटी हो। यो सडकपेटी सफा छ। हेर्न, बस्नContinue reading “सिंहदरबार बाहिरका बेञ्च…”

Rate this:

इजलासमा लाप्पा (छोटो कथा)

सधैंझैं इजलास बस्यो । तर माहोल सधैंको जस्तो थिएन । माननीय न्यायधीशज्यू बहसबाट पटक्कै खुशी देखिनुभएन । विद्धान अधिवक्ताद्धयको बहस लम्बेतान त थियो तर पटक्कै जोशिलो थिएन । बहस सकिएपछि माननीय न्यायधीशले लामो हाइ काढ्नुभो र बोल्नुभो— वादी र प्रतिवादीका तर्फबाट विद्वान अधिवक्ताद्वयको लामो बहस त सुनियो तर पटक्कै मजा आएन । यसो गरौं विद्वानContinue reading “इजलासमा लाप्पा (छोटो कथा)”

Rate this:

कायाकैरनमा कर्कश विज्ञापनको कहर

‘दीपा, ए दीपा ?’ ‘किन दीपक ?’ ‘अँ, हेर न ! केही दिनलाई मेरो घर रुङ्दिन पर्‍यो है। मेरो छिमेकीको भाइको श्रीमतीलाई क्यान्सर भएछ। बिचराको आफ्नो कोही छैन। उैसँग दिल्ली गैदिन पर्‍यो।’ एSS, आत्तिनै पर्दैन नी ! अनि सुन दिल्लीसिल्ली पनि जानु पर्दैन। नेपालकै झापा जिल्लाको बिर्तामोडमा यही २०७६ साल पुषदेखि दक्षिण पूर्वी एशियाकै नमुना क्यान्सरContinue reading “कायाकैरनमा कर्कश विज्ञापनको कहर”

Rate this:

‘ज्वाइँ गुट’का जेठान मन्त्रीको मनोवाद

न्याय नपाए गोरखा जानू भन्थे। म चाहिँ गोरखा गइनँ। ५०० किलोमिटर हिँडेर, गोडाभरी फोका उठ्ने गरि काठमाडौं पनि पसिनँ। काठमाडौं आएर माइतीघर मण्डलमा धर्ना पनि बसिनँ। धर्ना नबसेकोले प्रहरी खोरमा पनि म पुगिनँ। मलाई पनि न्याय नै चाहिएको थियो। भुइँमान्छेलाई भुइँको न्याय चाहिएकोले होला, भुइँभुइँ सुइँ..सुइँ… हिँड्दै आएँ। मलाई हावातालमा न्याय चाहिएको थियो। त्यसैले हवाईजहाजमैContinue reading “‘ज्वाइँ गुट’का जेठान मन्त्रीको मनोवाद”

Rate this:

एक मर्यादापालकको मनोवाद

रातको ११ बजेको छ। संसद्‍ भवनको घम्साघम्सी झेलेर डेरामा आएको पनि केही घण्टा भइसक्यो। जीउ टन्टनी दुखिरहेको छ। माननीयज्यूहरुको तानातानमा परेर च्यातिएको कोट किलामा झुन्डिरहेको छ। त्यही कोट हेर्दै दिउँसोको तमासा सम्झिरहेको छु। माननीयज्यूहरुले आज त अति गर्नुभो। हातमा क्वाप्पै टोकिदिनुभो। दाहिने हातमा गहिरो घाउ छ। त्यसकारण खाना खान पनि अप्ठेरो भयो। श्रीमतीले आफ्नै हातलेContinue reading “एक मर्यादापालकको मनोवाद”

Rate this:

नेकपा (एकीकृत समाजवादी) को कमजोर जग र उदाउँदो अनुहार

नेकपा (एकीकृत समाजवादी)का अध्यक्ष माधवकुमार नेपालजी, तपाईं यतिखेर चन्द्रागिरी रिसोर्टमा हुनुहुन्छ होला। त्यसैले तपाईंलाई रिसोर्टवासी माधवकुमार नेपाल पनि भन्न मिल्यो। मन बहलाउने बागबगैँचा, राम्रा कोठा, शितल हावापानी। चन्द्रागिरी रिसोर्ट काइदाको छ। मन लागेको बेला रिसोर्ट जान सक्नु ठूलै कुरा हो। जानै भनेर त रिसोर्ट बनाइएको हो। कम्युनिस्ट, कांग्रेस, राजावादी सबै जान पाइन्छ। रिसोर्टले पैसा हुने कसैलाईContinue reading “नेकपा (एकीकृत समाजवादी) को कमजोर जग र उदाउँदो अनुहार”

Rate this:

डिल्लीबजारको ल्हासा सपना

वर्षौँ बर्षसम्ममुसाले खोतल्नुसम्म खोतल्यो, धमिराले खानुसम्म खायो । बाछिटो, भुइँचालोसबै सबै अघाएपछि बल्ल मान्छेको पालो आयो । घोचाले घोचेर डिल्लीबजार फाँटकोएउटा पुरानु घर भत्किएसँगैमेरो ‘गरिबी’ पनि भत्किएको छ । म देवकोटा गद्गद् भएको छु । नयाँ बन्‍ने घरभित्र फूलमार चुरोटका खोल नराख्नु । गाता च्यातिएका किताब नराख्नु । नगरकोटी भाइको बिरलाकोटी किताबजस्तै चिटिक्क किताबमा बाक्ला जिल्दा हालिदिनु । डिल्लीबजार दरबार बनेसँगैम देवकोटाका कथा फेरिनेछन् । ‘फाइभस्टार’ देवकोटा ‘फाइभस्टार’Continue reading “डिल्लीबजारको ल्हासा सपना”

Rate this:

कविकुञ्ज कि निर्माण सामाग्रीको ‘निकुञ्ज’ ?

महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटाका पुत्र प्राडा पद्य प्रसाद देवकोटाले २०७८ साल साउन २० गते सामाजिक सञ्जालमा लेख्नुभएको कुरा र राख्नुभएको तस्वीरले सम्पदा र साहित्यप्रेमीको मन नराम्ररी झस्कायो । डिल्लीबजारस्थित महाकवि देवकोटाको भत्काईदै गरेको घरको फोटो राखेर पद्य देवकोटाले लेख्नुभएको छ— ‘आफू जन्मे—हुर्केको घर भत्काएको देख्दा मनमा अनेकौं तरंग उत्पन्न हुँदा रहेछन् । कोठाकोठाको याद वैरिएर आएकाContinue reading “कविकुञ्ज कि निर्माण सामाग्रीको ‘निकुञ्ज’ ?”